Τι εννοούμε όταν μιλάμε για φυσιολογικό τοκετό στο μαιευτήριο; Αν κάνετε μια «έρευνα» μεταξύ φίλων και γνωστών θα καταλάβετε πως το μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού, όταν μιλάει για φυσιολογικό τοκετό, εννοεί τον κολπικό τοκετό που έλαβε χώρα στο μαιευτήριο, συνήθως μετά από μια πληθώρα μαιευτικών παρεμβάσεων οι οποίες είναι ανησυχητικά ίδιες και επαναλαμβανόμενες:
– Πρόκληση τοκετού ακριβώς ή 1-2 μέρες μετά την 40=η εβδομάδα κύησης.
– Συνεχιζόμενη υποχρεωτική καρδιοτοκογραφική παρακολούθηση με παράλληλη ακινητοποίηση της επιτόκου πάνω σε ένα κρεβάτι.
– Χρήση επισκληριδίου αναισθησίας και εκτέλεση περινεοτομής σχεδόν στο σύνολο των επιτόκων.
– Εκτέλεση αρκετών κολπικών εξετάσεων κατά τη διάρκεια του τοκετού και «σπάσιμο των νερών».
– Πρόωρη απολίνωση του ομφάλιου λώρου κατευθείαν μετά τη γέννηση του νεογνού.
– Απομάκρυνση του νεογνού από τη μητέρα του λίγα λεπτά μετά τη γέννησή του, χωρίς να έχει προλάβει να λάβει χώρα ο πρώτος θηλασμός μέσα στην πρώτη ώρα μετά τον τοκετό.
Όπως παραθέτει και η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, «Ακούγεται συχνά η φράση: ο τοκετός μπορεί να χαρακτηριστεί φυσιολογικός μόνο εκ των υστέρων! Σαν αποτέλεσμα αυτής της νοοτροπίας πολλοί μαιευτήρες σ’ όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν τη φυσιολογική γέννα με τις ίδιες μεθόδους που εφαρμόζουν σε επιπλεγμένους τοκετούς. Έτσι όμως υπάρχουν πολλές πιθανότητες: ένα φυσιολογικό γεγονός να μετατραπεί σε ιατρική διαδικασία, να περιορίζεται η ελευθερία των γυναικών να ζήσουν την γέννηση των παιδιών τους με το δικό τους τρόπο και στο χώρο που εκείνες διαλέγουν, να γίνονται επεμβάσεις που δεν χρειάζονται, να συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός επιτόκων σε νοσοκομεία με πολύ υψηλό τεχνολογικό εξοπλισμό, και οι δαπάνες συνεχώς να αυξάνονται» (απόσπασμα από το κείμενο της έκδοσης WHO/MSM/96.24 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) με τίτλο: «Φροντίδα στο φυσιολογικό τοκετό: ένας πρακτικός οδηγός»).
Τι είναι λοιπόν ο φυσιολογικός τοκετός σύμφωνα με τον ορισμό της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας; Φυσιολογικός τοκετός είναι αυτός που ξεκινάει αυθόρμητα, μεταξύ της 37ης ως 42ης εβδομάδας κύησης συμπληρωμένων. Από την αρχή μέχρι το τέλος του δεν έχουμε εμφανείς κινδύνους. Το παιδί γεννιέται σε ινιακή προβολή και μετά τη γέννα η μητέρα και το νεογνό είναι σε καλή κατάσταση. Η βασική αρχή για τη φροντίδα του φυσιολογικού τοκετού είναι: Στον φυσιολογικό τοκετό θα πρέπει να υπάρχει σημαντικός λόγος για να διαταράξουμε τη φυσική του πορεία.
Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας εξέδωσε ένα manifesto για τις Πρακτικές που είναι αποδεδειγμένα χρήσιμες και ευνοούν τον φυσιολογικό τοκετό (αλλά κι εκείνες που είναι αποδεδειγμένα επιβλαβείς και οφείλουν να καταργηθούν, όπως η ύπτια θέση στον τοκετό). Στο Πρόγραμμα «Ασφαλής Μητρότης» μεταφράζονται τα κυριότερα αποσπάσματα της έκθεσης αυτής, κι εδώ θα παραθέσουμε τις κυριότερες οδηγίες με τις οποίες συμμορφώνεται η Μαιευτική μας Ομάδα προκειμένου να υποστηρίξουμε το φυσιολογικό τοκετό στο μαιευτήριο.
Πρακτικές που είναι αποδεδειγμένα χρήσιμες και πρέπει να ενθαρρυνθούν στον τοκετό:
– Φυσική και αυτόματη έναρξη του τοκετού πέραν των 40 εβδομάδων κύησης (Σύμφωνα και με το Πρωτόκολλο της ΕΜΓΕ για την Πρόκληση Τοκετού, το οποίο τονίζει πως «Επίτοκες φέρουσες ανεπίπλεκτες κυήσεις θα πρέπει να υποβάλλονται σε διαδικασία πρόκλησης τοκετού µεταξύ 41+0 και 42+0 εβδοµάδων κυήσεως [1] (Επίπεδο Τεκµηρίωσης Ι).
– Σύνταξη ενός πλάνου τοκετού (birth plan) το οποίο θα λαμβάνει υπ’ όψιν τις επιθυμίες του ζευγαριού ως προς τον τόπο και τον τρόπο διεξαγωγής του τοκετού τους και θα περιλαμβάνει τις προτιμήσεις τους σχετικά με το περιβάλλον τοκετού (πχ ποια άτομα θα παρευρίσκονται στον τοκετό, συμπεριλαμβανο-μένης και της μαίας εκλογής τους, το αν επιθυμούν να γεννήσουν σε δωμάτιο φυσικού τοκετού το οποίο διαθέτει πισίνα, κτλ).
– Παρακολούθηση και διαφύλαξη της φυσικής και συναισθηματικής ακεραιότητας της επιτόκου σε όλη τη διάρκεια του τοκετού και μετά το τέλος του. Σεβασμός στην ιδιωτικότητα του ζευγαριού και εκτέλεση μαιευτικών πράξεων μετά από ενημέρωση και συναίνεση της επιτόκου και του / της συντρόφου της.
– Χρήση μη επεμβατικών – μη φαρμακολογικών μεθόδων για την ανακούφιση του πόνου κατά τον τοκετό, π.χ. μασάζ, τεχνικές αναπνοής & χαλάρωσης, βελονισμό, χρήση μπάλας και πισίνας τοκετού, διαλογισμό.
– Λήψη νερού και τροφής κατά τη διάρκεια του τοκετού.
– Διαλλειπόμενη καρδιοτοκογραφική παρακολούθηση ή παρακολούθηση με τη χρήση ασύρματου καρδιοτοκογράφου, ώστε να ευνοηθεί η κινητικότητα της επιτόκου. Η κίνηση και η σωματική έκφραση είναι ζωτικής σημασίας και ενθαρρύνονται κατά τη διάρκεια του τοκετού.
– Ελευθερία στην επιλογή θέσης και κίνησης καθ’ όλη τη διάρκεια του τοκετού. Ενθάρρυνση των μη υπτίων θέσεων κατά τον τοκετό.
– Καθυστέρηση στην απολίνωση του ομφάλιου λώρου και όσο το δυνατόν γρηγορότερη επαφή δέρμα με δέρμα με τη μητέρα για έναρξη του θηλασμού μέσα στην πρώτη ώρα, σύμφωνα με τις υποδείξεις του Π.Ο.Υ. για τον θηλασμό (Π.Ο.Υ. / Unicef 1989).
Ο τοκετός θα έπρεπε να είναι η ομορφότερη εμπειρία στη ζωή του ζευγαριού: η αρχή της κοινής τους ζωής ως γονείς και τα πρώτα γενέθλια του μωρού τους! Συχνά είναι το αντίθετο – μια τραυματική εμπειρία, που μπορεί ακόμα και να αποτρέψει μια γυναίκα από το να μείνει έγκυος ξανά. Συχνά αποτελεί το έναυσμα για την πυροδότηση επιλοχείου κατάθλιψης, και δυσχεραίνει τρομερά τη δημιουργία συναισθηματικού δεσμού μεταξύ μητέρας και νεογνού.
Ποιες γυναίκες διατρέχουν τον κίνδυνο να νοσήσουν από μια συναισθηματική διαταραχή; Ανάμεσα σε εκείνες με γενετική προδιάθεση και εκείνες που υποφέρουν από έλλειψη υποστηρικτικού πλαισίου στο περιβάλλον τους, ανήκουν και όσες υπέστησαν έναν τραυματικό τοκετό, ή θεώρησαν κάποια στιγμή στον τοκετό τους ότι κινδύνεψε η ζωή τους ή η ζωή του παιδιού τους (βάσει πραγματικών γεγονότων ή επειδή η μητέρα φοβήθηκε κάτι τέτοιο, ή επειδή οι επαγγελματίες υγείας που είχαν αναλάβει τον τοκετό της υπονόησαν κάτι τέτοιο).
Έχετε τη δύναμη ως νέοι γονείς να επιλέξετε τον τρόπο που θα γεννήσετε, και δεν αναφέρομαι στο αν θα γεννήσετε με κολπικό τοκετό ή με καισαρική τομή – αν και η χώρα μας κατέχει θλιβερή πρωτιά στις καισαρικές τομές, εξακολουθώντας να μη συμμορφώνεται με τα διεθνή πρότυπα. Η εικόνα είναι πως στο σύνολο των γεννήσεων στην Ελλάδα, το 56,8% γίνεται με καισαρική τομή, εκ του οποίου το 53,8% στο ΕΣΥ και το 58,7% γίνεται στον ιδιωτικό τομέα, όπως έχει δηλώσει χαρακτηριστικά και στη Βουλή ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός, καθώς έπειτα από επίκαιρη ερώτηση αναγκάστηκε να δημοσιοποιήσει το πόρισμα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (προσθέτοντας ότι η εικόνα αυτή εκθέτει την επιστημονική κοινότητα). Όλα αυτά τη στιγμή που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) θεωρεί επιτρεπτό ποσοστό καισαρικών το 15%.
Μπορείτε να διαλέξετε μια Μαιευτική Ομάδα η οποία θα υποστηρίξει τις επιθυμίες σας, θα σεβαστεί τις ανάγκες σας και θα ακολουθεί το δρόμο της High Quality / Evidence Based Midwifery Care ( Υψηλής Ποιότητας Μαιευτική Φροντίδα βασισμένης σε Επιστημονικά Δεδομένα & Βιβλιογραφία ). Μπορείτε να λάβετε αποφάσεις για εσάς και το μωρό σας μετά από έγκυρη ενημέρωση από τους επαγγελματίες υγείας που έχουν αναλάβει την παρακολούθηση της κύησης σας, και πάντα σύμφωνα με τη συναίνεση σας.
Ελάτε να αλλάξουμε μαζί τα μαιευτικά δεδομένα στη χώρα μας!