25 Σεπ Επίδραση των μαιευτικών επεμβάσεων στο θηλασμό
Κάποιος θα αναρωτιόταν γιατί είναι απαραίτητο ένα άρθρο για τον τρόπο που διεξάγεται ο τοκετός, όταν το ζητούμενο είναι ο θηλασμός. Ίσως γιατί δεν έχει δοθεί αρκετή έμφαση στις επιπτώσεις των σύγχρονων μαιευτικών επεμβάσεων στη βιοχημεία και την ορμονολογική ισορροπία του σώματος της γυναίκας – και κατά συνέπεια στην έναρξη της γαλουχίας.
Μία περίπλοκη ορμονική αλληλουχία ξεκινά με το που «μπαίνετε» σε τοκετό, μια διαδικασία απαραίτητη για να ξεκινήσει η γαλακτοφορία. Η μήτρα αρχίζει τις συστολές υπό την επίδραση της ωκυτοκίνης. Η ωκυτοκίνη – η ορμόνη της αγάπης – επιτελεί και άλλο ένα έργο: σας προετοιμάζει για το συναισθηματικό δέσιμο με το μωρό σας (δρα δηλαδή και ως νευροδιαβιβαστής στον εγκέφαλο ).
Αν επιλέξετε – ή επιλέξει ο γιατρός σας – πρόκληση τοκετού με τεχνητή ωκυτοκίνη ( τους επονομαζόμενους «τεχνητούς πόνους» ), έχετε 2 αποτελέσματα: α) η τεχνητή ωκυτοκίνη μπλοκάρει τους υποδοχείς της φυσικής ωκυτοκίνης, οπότε το σώμα δυσκολεύεται να παράγει την ορμόνη της αγάπης ( η τεχνητή δεν έχει τέτοια ιδιότητα ), άρα δυσκολεύεστε να εγκαταστήσετε αυτό το βαθύ συναισθηματικό δεσμό με το παιδί σας μετά τον τοκετό, που είναι κίνητρο για την έναρξη του θηλασμού, και β) οι πόνοι γίνονται δεκαπλάσιοι, και το σώμα σας δεν προλαβαίνει να ξεκουραστεί και να χαλαρώσει ανάμεσα στις συστολές ( ή ωδίνες, ή λαθεμένα όπως λέγονται «συσπάσεις» ), οπότε φυσικά καταλήγετε στην επισκληρίδιο.
Η επισκληρίδιος είναι μια μέθοδος αναισθησίας που σαφώς προτιμάται από την ολική, αλλά περιέχει φάρμακα που περνούν τον πλακούντα και καταλήγουν στο μωρό. Η δραστική ουσία της επισκληριδίου επηρεάζει την ικανότητα του παιδιού να βρει το στήθος μετά τον τοκετό, να συλλάβει σωστά τη θηλή και να θηλάσει αποτελεσματικά. Ανάλογα με τη δόση της, αυτές οι επιπτώσεις διαρκούν από λίγες μέρες, έως και λίγες εβδομάδες. Ακόμα, τα κάθε είδους φάρμακα που μειώνουν τον πόνο, μειώνουν και την παραγωγή των δικών σας ενδορφινών: αποτέλεσμα; Αύξηση της δυσφορίας του νεογνού, αύξηση της θερμοκρασίας του ( κάτι που μπορεί να το στείλει για παρακολούθηση και να αναβάλλει κι άλλο το θηλασμό ), μείωση της συναισθηματικής του ανταπόκρισης στη μαμά – και το θηλασμό!
Η ενδοφλέβια έγχυση ορού γλυκόζης για πολλές ώρες, και η συνθετική ωκυτοκίνη, προκαλούν οίδημα μαστών στη μητέρα με αποτέλεσμα πόνο και αδυναμία σύλληψης της θηλής από το νεογνό ( φανταστείτε το νεογνό να προσπαθεί να θηλάσει ένα φουσκωμένο μπαλόνι! ) Παράλληλα, οι ουσίες αυτές προκαλούν υπογλυκαιμία και απώλεια βάρους στο νεογνό. Ένα μωρό με υπογλυκαιμία είναι υποψήφιο για χορήγηση αγελαδινού γάλακτος!
Η έλλειψη κίνησης και αλλαγής στάσεων (οι περισσότερες επίτοκες είναι «δεμένες» στις ζώνες και καθισμένες ή ξαπλωμένες στο κρεβάτι καθ’ όλη τη διάρκεια του τοκετού!), επιβραδύνουν την εξέλιξη του τοκετού και δυσκολεύουν την κάθοδο του μωρού, διότι δεν εκμεταλλεύονται την βαρύτητα.
Οι περισσότεροι μαιευτήρες έχουν εμμονή με το ρολόι, και αν ο τοκετός δεν προχωρά γρήγορα, τείνουν να επέμβουν. Πώς; Με πρόκληση ( κολπικό υπόθετο μισοπροστόλης ή τεχνητή ωκυτοκίνη ). Η πρόκληση φέρνει πόνο, ο πόνος επισκληρίδιο, η επισκληρίδιος επιβράδυνση του τοκετού και μετά πολύ πιθανό είναι να ακολουθήσει περινεοτομή, βεντούζα ή καισαρική. Ο πόνος όλων αυτών των επεμβάσεων αποτρέπει τη μαμά από το να θηλάσει: δεν μπορεί να κάτσει, ο φλεβοκαθετήρας δεν της επιτρέπει να πιάσει σωστά το μωρό της, η τομή πονά κάθε φορά που το ακουμπά πάνω της… Μαμά και μωρό νιώθουν για πολύ ώρα μετά ναρκωμένοι και κοιμούνται, χάνοντας το «παράθυρο» του peak των θηλαστικών κινήσεων του νεογνού. Η έναρξη της γαλουχίας καθυστερεί κι άλλο, κι εν τω μεταξύ το μωρό είναι πιθανό να παρακολουθείται και να πάρει ξένο γάλα.
Υπάρχει όμως ελπίδα! Να αφήσουμε τη φύση να πάρει το δρόμο της. Ο τοκετός οφείλει να αρχίσει αυθόρμητα. Το μωρό ξέρει πότε είναι έτοιμο να βγει, και ένα μωρό 37 ή 38 εβδομάδων που γεννιέται με καισαρική ή πρόκληση, είναι ανώριμο να γεννηθεί και θα δυσκολευθεί επιπλέον στο να μάθει να θηλάζει και να αναπνέει μαζί.
Η φυσική εξέλιξη του τοκετού επιτρέπει στη μητέρα να παράγει μόνη της ωκυτοκίνη – τόση όση μπορεί να αντέξει! Ακόμα και κατά τη διαστολή του τραχήλου και το «τέντωμα» του περινέου, ειδικοί υποδοχείς στις περιοχές αυτές ανεβάζουν κι άλλο τα επίπεδα της ωκυτοκίνης.
dav
Η ωκυτοκίνη σπρώχνει το μωρό έξω μέσω των συστολών, αλλά σπρώχνει και το πρωτόγαλα έξω, για να θηλάσει το νεογνό. Μόλις η μαμά αντικρύσει το νεογέννητό της, το πάρει αγκαλιά ( skin to skin contact ), κι ακόμα περισσότερο όταν ακούσει το κλάμα του, ένα κύμα ωκυτοκίνης την κατακλύζει! Η μήτρα της συσπάται (προστατεύεται & από τις αιμορραγίες δηλαδή! ) και οι ενδορφίνες πλημμυρίζουν μαμά και μωρό για να ξεχαστεί ο πόνος. Οι δυό τους κοιτάζονται: είναι η αρχή μιας ιστορίας αγάπης!
Κρατήστε το μωρό σας όσο περισσότερο κοντά σας μπορείτε. Πλέον η τακτική του rooming-in είναι διαδεδομένη στα περισσότερα μαιευτήρια. Η επαφή του νεογνού με το δέρμα της μαμάς, το βαθύ κοίταγμα μεταξύ τους και το χάδι, είναι οι καλύτερες βάσεις για να ξεκινήσει ο θηλασμός και να συνεχιστεί με επιτυχία…
Τσακίρη Δέσποινα, Μαία/ IBCLC
Μέλος της Ελληνικής Ψυχοπροφυλακτικής Εταιρείας
Σύμβουλος για την Ψυχική Υγεία της Μητέρας και του Παιδιού