06 Ιούλ Είμαι έγκυος! Και τώρα…τί?
Όταν μια γυναίκα ανακαλύπτει πως θα γίνει μαμά, χιλιάδες σκέψεις κατακλύζουν το μυαλό της: θα είμαι καλή μαμά? Θα πάνε όλα καλά με την εγκυμοσύνη? Τι πράγματα χρειάζομαι για την εγκυμοσύνη και τον τοκετό? Θα τα καταφέρω να θηλάσω? Πώς θα τα βγάλουμε πέρα οικονομικά?… Και ο κατάλογος μεγαλώνει κάθε μέρα, ακριβώς όπως μεγαλώνει η κοιλίτσα της εγκυμοσύνης!
Αυτό που δεν σκέφτονται συνήθως οι μέλλουσες μητέρες, ή που σκέφτονται πολύ αργά (αν και αυτό είναι μια τάση που δείχνει σημάδια αναστροφής τα τελευταία χρόνια), είναι η ενημέρωση και η εκπαίδευση που πρέπει να λάβουν για θέματα εγκυμοσύνης, τοκετού και λοχείας. Στο εξωτερικό υπάρχει δωρεάν κρατική μέριμνα, ώστε μια γυναίκα να έρθει σε επαφή με μαίες από το πρώτο κιόλας τρίμηνο της εγκυμοσύνης, και να ενημερωθεί για θέματα που την αφορούν. Ποια είναι αυτά τα θέματα… θα το δούμε αμέσως.
Κατ’ αρχάς, η εγκυμοσύνη είναι η καλύτερη περίοδος για να φτιάξετε ένα πλάνο τοκετού και να το συζητήσετε με τη μαία και τον/την γιατρό σας: Πώς θέλετε να γεννήσετε? Φυσιολογικά? Στο νερό? Θα επιχειρήσετε VBAC (φυσιολογικό τοκετό μετά από καισαρική)? Θα γεννήσετε με ή χωρίς επισκληρίδιο? Στο σπίτι? Με καισαρική? Για πολλές γυναίκες, η επιλογή της καισαρικής δεν αποτελεί πραγματική επιλογή, αλλά οφείλεται σε τοκοφοβία ή σε κάποιο άλλο φόβο σχετιζόμενο με τη γέννα – φόβο που συχνά ανάγεται σε πολύ παλιά γεγονότα της ζωής τους, τα οποία συχνά έχουν να κάνουν και με αφηγήσεις γύρω από την δική τους ημέρα γέννησης! Επίσης η εγκυμονούσα θα πρέπει να ενημερωθεί για τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν από έναν ενδεχόμενο προγραμματισμό του τοκετού (με ραντεβού), κάτι για το οποίο μιλάει διεξοδικά και η Ελληνική Μαιευτική Γυναικολογική Εταιρεία – η οποία προτείνει πρόκληση τοκετού μεταξύ 41ης+42ης εβδομάδας.
Το πλάνο τοκετού θα σας βοηθήσει να επιλέξετε τη σωστή μαιευτική ομάδα, η οποία: α) θα υποστηρίξει τις επιθυμίες σας, β) θα σας σεβαστεί ως ισότιμους ενήλικες – εσάς και τον/την σύντροφό σας (οπότε θα σας συμπεριλάβουν σε όλες τις συζητήσεις και θα σας ενημερώνουν διαρκώς για τις επιλογές σας τηρώντας τις αρχές του informed consent, και γ) θα είναι εξειδικευμένη και έμπειρη στον τρόπο τοκετού που έχετε οραματιστεί.
Επίσης το πλάνο τοκετού (ή αλλιώς birth plan) θα αποτελέσει εφαλτήριο για να επισκεφτείτε πολλά μαιευτήρια, να γνωρίσετε από κοντά το προσωπικό και να δείτε τις εγκαταστάσεις τους, όχι μόνο τα δωμάτια λεχωΐδων, αλλά και τις αίθουσες τοκετού – πολλές εκ των οποίων διαθέτουν και πισίνες! Θα διαπιστώσετε επίσης τί πολιτική ακολουθούν αυτά τα μαιευτήρια σχετικά με το θηλασμό, το skin–to–skin και το rooming–in, διότι από αυτήν την πολιτική θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό η απρόσκοπτη έναρξη του θηλασμού.
Θα αναρωτηθεί κάποιος: « Γιατί να επενδύσω τόσο χρόνο για να σκεφτώ τον τοκετό μου? Ότι μου πει ο γιατρός μου θα κάνω!». Αυτό που συχνά δεν συσχετίζει μια μέλλουσα μητέρα στο μυαλό της, είναι το ότι ο τρόπος που θα βιώσει την γέννηση – του πρώτου ιδιαίτερα! – παιδιού της, θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό το πώς θα βιώσει και το μητρικό ρόλο. «Είναι αναγκαίο να γεννήσει φυσιολογικά, δηλαδή, μια γυναίκα, ώστε να νιώσει αυτοπεποίθηση ως μητέρα?», θα σκεφτούν κάποιοι… Όχι απαραίτητα! Έρευνες που ασχολούνται με την επιλόχειο κατάθλιψη, αποδεικνύουν πως υπάρχουν συγκεκριμένοι παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση της πιθανότητας να αντιμετωπίσει μια γυναίκα συναισθηματικά προβλήματα στη λοχεία, σχετιζόμενα με τον τρόπο τοκετού:
- Η επίτοκος ένιωσε ή της είπαν σε κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια του τοκετού της, πως κινδύνεψε ή ίδια ή το μωρό της (άσχετα με το αν έγινε φυσιολογικός τοκετός ή καισαρική, και άσχετα με το αν αυτή η πεποίθηση είχε ρεαλιστική βάση).
- Η επίτοκος ένιωσε πως οι επαγγελματίες υγείας που είχε γύρω της, την παραμέλησαν και δεν φρόντισαν τις ανάγκες της, παρ’ όλο που τις εξέφρασε.
- Η επίτοκος ένιωσε πως παραβίασαν τα όρια της ή δεν ζήτησαν την συγκατάθεσή της για ορισμένες ιατρικές παρεμβάσεις, ή αισθάνθηκε ότι «εξαναγκάστηκε» στο να κάνει κάποιες επιλογές (coercion).
- Η επίτοκος ήταν μόνη της μέσα στην αίθουσα τοκετού ή το χειρουργείο, χωρίς την παρουσία ενός ατόμου που εμπιστευόταν (πχ του συντρόφου της, ή της δικής της μαίας), ή ένιωσε πως διαταράχτηκε η ιδιωτικότητά της από άγνωστα πρόσωπα του μαιευτηρίου που παρέμβαιναν κατά τη διάρκεια του τοκετού.
Η ενημέρωση όμως κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, δε σταματά στα θέματα του τοκετού! Χρήσιμο θα ήταν σε δεύτερη φάση, να ασχοληθεί η μέλλουσα μητέρα με το ζήτημα της βρεφικής διατροφής: Θα θηλάσει? Θα ακολουθήσει μικτή διατροφή? Η μικτή διατροφή είναι κάτι για το οποίο η έγκυος θα πρέπει να κάνει διεξοδική έρευνα, διότι πολλές φορές η formula λανθασμένα εξισώνεται με το μητρικό γάλα όσον αφορά την αξία των θρεπτικών συστατικών, ή «διαφημίζεται» ως ένα μέσο που θα κρατάει πιο ήρεμο το μωρό – πράγμα που φυσικά δεν ισχύει. Μήπως η μέλλουσα μαμά θα αντλεί το γάλα της για να δημιουργήσει τράπεζα γάλακτος? Αυτή είναι μια επιλογή που χρησιμεύει σε πολλές εργαζόμενες γυναίκες, για τις οποίες δεν υπάρχει διαθέσιμη, επαρκής άδεια λοχείας.
Επίσης, ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί τις πρώτες μέρες στο μαιευτήριο, σχετικά με τα θέματα θηλασμού. Για λόγους που θα αναλύσουμε σε άλλο άρθρο, δεν υπάρχει πάντα έμπειρη / διαθέσιμη / κατάλληλη βοήθεια από το προσωπικό των κλινικών όσον αφορά το θηλασμό. Η μέλλουσα μητέρα μπορεί να προετοιμαστεί για τις πιθανές δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει , εκπαιδευόμενη σε σεμινάρια, σχεδιάζοντας ένα πλάνο δράσης με τη μαία της, διαβάζοντας έγκυρο και αξιόπιστο εκπαιδευτικό υλικό (προσοχή στο λαβύρινθο του ίντερνετ!), παρακολουθώντας workshops θηλασμού από κοντά ή on–line, ή τέλος, βρίσκοντας από τη διαθέσιμη λίστα στο διαδίκτυο, έναν Διεθνώς Πιστοποιημένο Σύμβουλο Γαλουχίας IBCLC – έναν κατάλληλα εκπαιδευμένο επαγγελματία υγείας δηλαδή, με εξειδικευμένες γνώσεις πάνω στα θέματα θηλασμού: τη μαστίτιδα, τις πληγωμένες θηλές, την ανεπιτυχή εγκατάσταση του θηλασμού, την δυσάρεστη εμπειρία θηλασμού, τον επαναγαλακτισμό, τις αντλήσεις γάλακτος με θήλαστρο, κ.ο.κ. Πάντα το λέμε, ότι το πιο ωραίο δώρο που μπορεί να κάνει κάποιος σε μια νέα μαμά, δεν είναι ρουχαλάκια για το μωρό, αλλά μια μαία για να τη βοηθήσει τις πρώτες μέρες στο σπίτι (μετά το μαιευτήριο), με τη φροντίδα του μωρού και το θηλασμό.
Εξάλλου, τα περισσότερα προϊόντα που βρίσκονται στις συνηθισμένες λίστες των βρεφικών καταστημάτων, είναι στην καλύτερη περίπτωση περιττά, και στη χειρότερη, επιβλαβή. Μια μητέρα που έχει αποφασίσει να θηλάσει, έχει βρει μαία, και έχει παρακολουθήσει μαθήματα προετοιμασίας γονέων / θηλασμού, ΔΕΝ χρειάζεται να αγοράσει μπουκάλια, αποστειρωτές, κοχύλια, επιθέματα στήθους, και βρεφικό γάλα για «ώρα ανάγκης» ( σύμφωνα με τις οδηγίες πολλών επαγγελματιών υγείας ή και γνωστών!). Ακόμα καλύτερα – σύμφωνα με τις αρχές του hypnobirthing – είναι να απέχει από συζητήσεις φίλων και συγγενών, σχετικά με τις δικές τους, συχνά τρομακτικές, εμπειρίες τοκετού.
Η γυναίκα που προετοιμάζεται να γεννήσει φυσιολογικά και να θηλάσει, θα βοηθήσει τον νου της και το σώμα της αν δημιουργήσει έναν νοερό φράκτη που θα προστατεύει το όραμα του ολόδικού της τοκετού, από τις «φοβερές» διηγήσεις των ατόμων του περιβάλλοντός της. Θα αναβάλλει τέτοιες συζητήσεις για μετά τη γέννηση του παιδιού της. Θα δυναμώσει το σώμα της με ειδικές ασκήσεις και θα ηρεμήσει την αναπνοή της με ειδικές τεχνικές. Μέσα από μαθήματα προετοιμασίας γονέων και την συνανα-στροφή με άλλες γυναίκες που μοιράζονται το ίδιο ταξίδι και παρεμφερείς εμπειρίες, θα επιχειρήσει να ψηλαφήσει τη νέα πραγματικότητα της μητρότητας, και να δεθεί συναισθηματικά με το μωρό που μεγαλώνει μέσα της. Θα προετοιμάσει έτσι, όχι μόνο το σώμα, αλλά και την ψυχή της γι’ αυτήν την μεταμορφωτική εμπειρία που λέγεται τοκετός και μητρότητα.
Δέσποινα Τσακίρη (therockingmidwife.gr)
- Ανεξάρτητη Μαία για το φυσιολογικό τοκετό
- Διεθνώς Πιστοποιημένη Σύμβουλος Γαλουχίας ΙBCLC
- Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας στην Περιγεννητική Περίοδο
- Certified KGH-Hypnobirthing & Prenatal Yoga Instructor
- Facebook: ΠΑΡΟΧΗ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ